Ҳолати умумӣ ва таҳлили вазъи воқеии ноҳияи Восеъ

         Сохтори маъмурӣ ва ҳудудии ноҳияи Восеъ

Восеъ ҳамчун ноҳия соли 1936 ташкил ёфтааст. Восеъ дар  қисмати  ҷанубу  шарқии  Ҷумҳурии Тоҷикистон воқеъ буда, он  аз  шимол   бо  ноҳияи  Темурмалик, аз  тарафи  шарқ бо  ноҳияҳои Ховалинг ва Кӯлоб,   аз  тарафи  ғарб  ба  ноҳияи  Данғара ва аз  тарафи  ҷануб  бо  ноҳияи Ҳамадонӣ  ҳамсарҳад  мебошад.     Масоҳати умумии  ноҳияи  Восеъ  0,8  ҳазор  километри  мураббаъ буда, маркази  маъмурии  он  шаҳраки   Восеъ  ба шумор меравад.   Ноҳия аз 1 ҷамоати  шаҳрак  ва   7  ҷамоати   деҳот  иборат  аст.   

         Маълумоти фарҳангӣ ва таърихӣ

Восеъ  кишвари  куҳанбунёд  буда, дорои таърихи  рангоранг  мебошад. Дар ноҳия 18 мавзеъҳои таърихӣ ва осорҳои меъмори-таърихӣ арзи вуҷуд дорад. Инҳо маҷмӯаи таърихии Ҳулбук, Манзартеппа, Қайнар, Қабристони деҳаи Ғелот, мавзеъи Эмомалӣ, Авғондилӣ. Дар аксар мавзеъҳои таърихӣ ковишҳои бостоншиносӣ идома дорад, вале ин ковишҳо пурра таърихи аслии ин мазеъҳои таърихиро аён насохтанд аз ин ру моро зарур аст, ки ин мавзеъҳоро ҳифз намоем. Мушкилоти аввалиндараҷа набудани воҳиди кории  нозири ҳифзи ёдгориҳои таърихиест, ки солҳои қабли чунин воҳиди кории дар назди мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии нохия амал мекард. Барқароркунии воҳиди кори масъул оид ба ҳифзи ёдгориҳои таърихӣ имкон медиҳад , ки таърихи ниёгон таввасути бостоншиносон кушода шавад инчунин тартиб додани харитаи ҷойгиршавии мавзеъҳои таърихӣ таҳия мегардад.

         Шароитҳои табиӣ ва иқлим

Сатҳи ҳудуди ноҳия ноҳамвор буда, қисми шимолиашро нишебиҳои қаторкуҳи Вахш, шимолу шарқашро нишебиҳои қаторкуҳи Ҳазрати Шоҳ, ғарбиашро нишебиҳои куҳи Ҷилонтоғ ва қисми ҷанубиашро ҳамвории водии дарёҳои Сурхоб ва Ёхсу ишғол кардаанд. Нуқтаи баландтаринаш аз сатҳи баҳр 4088 метр, пасттаринаш 450 метр мебошад.
Иқлими  Восеъ,  сарфи  назар аз воқеъ  буданаш дар  қисми  ҷанубии  ҷумҳурӣ,  гуногун  аст.  Дар  ин  ҷо  қариб  ҳама гуна  обу  ҳаво:  ҳам барфу  яхбандӣ ва субтропикии  хушк  дида  мешавад.  Солона ба ҳисоби миёна сатҳи боришот  то  300-400  миллиметрро ташкил менамояд.  Дар фасли зимистон ҳарорати хунуктарини ҳаво аз -8 то -12С дараҷа  паст  мефурояд.  Ҳарорати гармтарини ҳаво дар фасли тобистон ба ҳисоби миёна 30-40  дараҷаро ташкил менамояд. Умуман, иқлими Восеъ   нисбат ба дигар  ноҳияҳои  ҳамсоя   гармтар аст.
Ноҳия дорои захираҳои бойи об мебошад. Ноҳияи Восеъро  дарёҳои  Ёхсу ва Сурхоб  аз  тарафи  ҷанубу  ғарб  ва  ғарбу  шимол  чун  миёнбанд  печонидаанд. Инчунин  аз “Кӯлоб-дарё”   ҳамчун   манбаи  обтаъминкунӣ  истифода  мешавад.

         Вазъи демографӣ

Мувофиқи маълумотҳои расмӣ дар ноҳияи Восеъ зиёда  аз  190,9   ҳазор  нафар  аҳолӣ  аз ҷумла 96,2 ҳазор нафар занҳо ба қайд гирифта шудааст, ки он 50.4%-ро  ташкил менамоянд.

Тавсифи  ноҳияи   Восеъ